Endorfinen:
Endorfinen zijn endogeen geproduceerde opioïde peptiden. Een ‘opioïde’ is een morfineachtige stof. Opioïden zijn er in lichaamseigen of lichaamsvreemde vorm. Endorfinen zijn modulatoren (lees; regelen systemen). Het endorfinesysteem is een verzamelnaam voor een netwerk van verschillende opioïde receptoren; specifiek MOR, DOR en KOR: Mu-, Delta- en Kappa opioïde receptoren. Endorfinen hechten zich op ontvankelijke receptoren waardoor een signaalfunctie wordt geactiveerd.
Endorfinen worden geproduceerd door de hypofyse, de hypothalamus en de pancreas. Dit gebeurt met name tijdens lichamelijke inspanning, opwinding, pijn, eten van scherp/pittig voedsel. Door blijdschap zoals lachen en ook door zingen, mediteren en liefde/seks worden endorfinen geproduceerd.
Endorfine is het snelst werkende antistresshormoon. Het kan in minder dan 10 seconden de stresshormonen adrenaline en noradrenaline deactiveren en is een snelle responder in vergelijking met cortisol (ook anti-stresshormoon) dat er ongeveer 5 tot 10 minuten over doet. Endorfine is naast een anti-stresshormoon ook een natuurlijke angstremmer en werkt als een antidepressivum. De fanatieke duursporters herkennen deze zeker, want het geeft je de runners high/ flow.
Endorfine activeert het dopaminebeloningssysteem en GABA (rust, verlaging angst/ verlaging van onrust). Daarnaast is endorfine betrokken bij pijnreductie. Ze filteren als het ware zintuigelijke prikkels van pijn en hierdoor wordt er minder pijn ervaren. Endorfine heeft naast impact op dopamine ook impact op insuline en cortisol.
Disregulatie: De productie van endorfine neemt af bij langdurige stress en verlaging van je beweging en kan leiden tot een ontregeling van het endorfinesysteem. Onder andere door extreme stressprikkels, endorfineresistentie (langdurige stress & overmatige beloning) en endofininresistentie door cellulaire dehydratie en metabole acidose (verzuring) kan endorfine stress niet volledig meer remmen. Dit kant een spin-off geven naar de ontregeling van meerdere systemen o.a. het immuunsysteem. Bij endorfineresistentie ontstaat een verlaagde functie van endorfinereceptoren en geeft hierdoor juist toename stressgevoeligheid en verlaagd beloningsgevoel.
